W sprawach o rozwód i separację mediacje zostały uregulowane w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego w art. 436, art. 4452 oraz w art. 1831 – 18315.
Mediacja jest prowadzona przez bezstronnego mediatora, a jej celem jest pomoc w osiągnięciu porozumienia, które będzie satysfakcjonujące dla każdej ze stron.
Mediacja jest dobrowolna tzn. wymaga zgody obu stron, a jej przebieg objęty jest tajemnicą.
Każda ze stron może złożyć wniosek o przeprowadzenie mediacji na każdym etapie postępowania sądowego. Oczywiście druga strona musi wyrazić zgodę na mediację.
Tematy omawiane w trakcie mediacji zależą od jej uczestników np. : kontaktów z dzieckiem, alimentów, ustalenia miejsca zamieszkania dziecka, wydania paszportu dziecka, sposoby sprawowania władzy rodzicielskiej.
W sprawach o rozwód lub separację jeżeli sąd na podstawie ujawnionych okoliczności dojdzie do wniosku, że istnieją przesłanki przemawiające za utrzymaniem małżeństwa może skierować strony do mediacji.
Nadto w każdym stanie sprawy o rozwód lub separację sąd może skierować strony do mediacji w celu ugodowego załatwienia spornych kwestii dotyczących zaspokojenia potrzeb rodziny, alimentów, sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi oraz spraw majątkowych podlegających rozstrzygnięciu w wyroku orzekającym rozwód lub separację.
Mediatora wspólnie wybierają strony albo wyznacza go sąd z listy stałych mediatorów.
Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza czas jej trwania na okres do trzech miesięcy. Na zgodny wniosek stron lub z innych ważnych powodów termin na przeprowadzenie mediacji może zostać przedłużony, jeżeli będzie to sprzyjać ugodowemu załatwieniu sprawy.
Z przebiegu mediacji sporządza się protokół, w którym oznacza się miejsce i czas przeprowadzenia mediacji, a także imię, nazwisko (nazwę) i adresy stron, imię i nazwisko oraz adres mediatora, a ponadto wynik mediacji. Protokół podpisuje mediator. Doręcza on stronom odpis protokołu. Jeżeli strony zawarły ugodę przed mediatorem, ugodę zamieszcza się w protokole albo załącza się do niego. Strony podpisują ugodę, a mediator przesyła ją do sądu. Ugoda zatwierdzona przez sąd ma moc prawną ugody zawartej przed sądem i kończy postępowanie.
Sąd nie zatwierdzi ugody jeśli jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a także gdy jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności.